Χαρακτηριστικά ατόμων με αυτισμό

Ποιοτική έκπτωση στην κοινωνική επαφή:

α) έκπτωση στη χρησιμοποίηση πολλαπλών μη λεκτικών συμπεριφορών, όπως βλεμματική επαφή,

β) αδυναμία ανάπτυξης σχέσεων με συνομήλικους που να ταιριάζουν στο αναπτυξιακό επίπεδο,

γ) έλλειψη αυθόρμητης αναζήτησης για να μοιραστεί χαρά, ενδιαφέροντα ή επιδόσεις με άλλα άτομα ( π.χ έλλειψη να υποδεικνύει)

δ) έλλειψη κοινωνικής ή συναισθηματικής αμοιβαιότητας.

Ποιοτικές εκπτώσεις στην επικοινωνία:

α) καθυστέρηση ή πλήρης έλλειψη ανάπτυξης της ομιλούμενης γλώσσας ( που δε συνοδεύεται από προσπάθεια αντιστάθμισης μέσα από εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας όπως χειρονομίες ή μίμηση),

β) σε άτομα με επαρκή ομιλία, έντονη έκπτωση στην ικανότητα να ξεκινήσουν ή να διατηρήσουν μια συζήτηση με άλλους,

γ) στερεότυπή και επαναληπτική χρήση της γλώσσας ή ιδιοσυγκρασιακή χρήση της γλώσσας,

δ) έλλειψη ποικίλου, αυθόρμητους παιχνιδιού φαντασίας ή παιχνιδιού κοινωνικής μίμησης που να ταιριάζει στο αναπτυξιακό του επίπεδο.

 Περιορισμένοι, επαναλαμβανόμενοι και στερεότυποι τύποι συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων:

α) απασχόληση με έναν ή περισσότερους στερεότυπους και περιορισμένους τύπους ενδιαφερόντων που είναι μη φυσιολογικοί είτε σε ένταση είτε σε εστιασμό,

β) προφανώς άκαμπτη προσκόλληση σε συγκεκριμένες μη λειτουργικές ρουτίνες ή τελετουργίες,

γ) στερεότυποι και επαναλαμβανόμενοι κινητικοί μαννερισμοί όπως για παράδειγμα ‘’πέταγμα’’ ή συστροφή των χεριών ή των δακτύλων ή περίπλοκες κινήσεις όλου του σώματος,

δ) επίμονη ενασχόληση με μέρη αντικειμένων ( π.χ. τροχό από αυτοκινητάκι). 

Άλλα συνοδά χαρακτηριστικά των παιδιών με αυτισμό:

• Νοητική υστέρηση ( μπορεί να κυμαίνεται από ήπια εως βαθιά),

• Προβλήματα στη διατροφή, όπως να τρώνε συγκεκριμένα φαγητά ή να παρουσιάζουν τη διαταραχή Πίκα,

• Παράξενες αντιδράσεις σε αισθητηριακά ερεθίσματα. Για παράδειγμα, μπορεί να μη δείχνουν ότι νιώθουν πόνο, να αντιδρούν υπερβολικά σε θορύβους, στο φώς ή όταν τα ακουμπάνε,

• Ανωμαλίες στην ανάπτυξη των γνωστικών λειτουργιών. Έχουν βασικές αδυναμίες στις λεκτικές ικανότητες τους, ενώ είναι πιο αναπτυγμένες οι μη λεκτικές,

• Διάφορα συμπεριφορικά συμπτώματα, όπως είναι η υπερκινητικότητα, η παρορμητικότητα, και η αυτο-τραυματική συμπεριφορά, όπως είναι το κτύπημα του κεφαλιού, ή το δάγκωμα των χεριών και των δακτύλων,

• Ακατάλληλες συναισθηματικές αντιδράσεις, όπως γέλιο, κλάμα και ξεφωνητό χωρίς λόγο,

• Έλλειψη φόβου για καταστάσεις πραγματικού κινδύνου και έντονη φοβία σε καταστάσεις ή αντικείμενα που δεν είναι επικίνδυνα,

• Στα στάδιο της εφηβείας ή της ενήλικης ζωής είναι πιθανό να αναπτύξουν κατάθλιψη λόγω του ότι μπορεί μπορεί να αντιληφθούν το ‘πρόβλημα’ τους και τις δυσκολίες που τους προκαλεί,

• Μπορεί να έχουν ένα συγκεκριμένο ενδιαφέρον σε κάποια δραστηριότητα στην οποία να έχουν γίνει ‘ειδικοί’.

 Πώς βοηθούνται τα παιδιά με αυτισμό / παρεμβάσεις:

Καμία θεραπεία δεν μπορεί να ανατρέψει την πορεία του αυτισμού. Υπάρχουν όμως, μέθοδοι που βοηθούν στη μείωση των συμπτωμάτων και στην καλύτερη προσαρμογή του παιδιού.

Τα αυτιστικά παιδιά με υψηλή νοημοσύνη και προφορικό λόγο μπορεί να επωφεληθούν από μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, για να αντιμετωπίσουν διάφορα προβλήματα, όπως φοβίες, εμμονές ή να προσφορά στήριξης προς την οικογένεια.

Ειδικά δομημένα προγράμματα μπορούν να μάθουν στα παιδιά βασικές δεξιότητες. Μπορούν να μάθουν να αυτό- εξυπηρετούνται, να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες, πώς να συναναστρέφονται και να επικοινωνούν με τον κοινωνικό τους περίγυρο, πώς να εκφράζουν σωστά τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους, πώς να μάθουν να εκφράζουν και να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα τους. Επίσης, προγράμματα προ-επαγγελματικής κατάρτισης, μπορούν να μάθουν σε αυτά τα παιδιά δεξιότητες εργασίας.

Φαρμακευτική αγωγή, μπορεί να χορηγηθεί σε περιπτώσεις επιθετικής αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς, για επιληπτικούς σπασμούς και την υπερκινητικότητα. Δεν πρέπει να είναι ποτέ μοναδικό μέσω θεραπευτικής αγωγής, αλλά πάντοτε μέρος ενός περιεκτικού και εξατομικευμένου προγράμματος.

Μέσα από αυτή την εξατομικευμένη βοήθεια από ειδικούς ψυχολόγους και ειδικούς παιδαγωγός μπορούν τα αυτιστικά παιδιά να λειτουργούν καλύτερα στο περιβάλλον τους.  

 

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός