Το παιδί μου παίζει μόνο του... Είναι φυσιολογικό;

   Το παιχνίδι παίζει καθοριστικό ρόλο στην ψυχοσυναισθηματική, τη σωματική, την κοινωνική και τη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών. Μέσα από το παιχνίδι το παιδί έχει την δυνατότητα να δράσει ελεύθερα, να ζήσει σε ένα κόσμο φανταστικό που μπορεί να εξουσιάσει, να εκφράσει τα συναισθήματα του, να μάθει τον εαυτό του και τους ανθρώπους γύρω του να εξερευνήσει το περιβάλλον του. 

   Επίσης, το παιχνίδι θεωρείται συνυφασμένο με τις διαδικασίες συγκρότησης του εαυτού. Η μετάβαση από το μοναχικό παιχνίδι στο συλλογικό ή στο παιχνίδι με κανόνες, περιγράφει την πορεία από την τοποθέτηση του εαυτού σε υποθετικές καταστάσεις, μέσω της ερμηνείας κοινωνικών ρόλων, έως την τοποθέτηση του εαυτού στη θέση του άλλου με την ταυτόχρονη ερμηνεία του ρόλου του εαυτού. Μέσα από το ομαδικό παιχνίδι, καλλιεργεί ηθικές αξίες όπως την υπομονή στο να περιμένει τη σειρά του, την υποχώρηση όταν δεν μπορεί να έχει αυτό που θrέλει, τον σεβασμό προς τους φίλους του, μαθαίνει να συμβιώνει την ώρα του παιχνιδιού μέσα στα όρια που τα ίδια έχουν ορίσει. Μαθαίνει έννοιες όπως η συνεργασία, το μοίρασμα, η αυτοπειθαρχία, η εκτίμηση. Μέσω του ομαδικού παιχνιδιού το παιδί το μαθαίνει να συνυπάρχει αρμονικά με τους άλλους και να βρίσκει τρόπους επίλυσης των διαφορών συγκρούσεων που μπορούν να προκύψουν κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Καλείται να αποδεχτεί και να τηρήσει, αφού το αντίθετο θα οδηγήσει σε κάποια «ποινή».   

   Σημαντική είναι και η επίδραση που ασκεί το παιχνίδι στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Με την επιτυχία και προβολή που αποκτά το παιδί μέσω του παιχνιδιού, βελτιώνει την εικόνα για τον εαυτό του, ξεπερνά τις αναστολές του, αυξάνει την αυτοπεποίθησή του και αναπτύσσει σεβασμό για την προσωπικότητα των άλλων. Επίσης, το παιχνίδι πολλές φορές λειτουργεί λυτρωτικά σε καταστάσεις της καθημερινότητάς του που το φορτίζουν με στρες, ένταση, θυμό.

   Σε κάθε όμως ηλικία τα παιδιά παίζουν με διαφορετικό "τρόπο" ανάλογα με τη την αναπτυξιακή τους ηλικία. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα διάφορα στάδια κατάκτησης του όρου παιχνίδι ανάλογα με την κάθε ηλικία.

1. Στην ηλικία από 0-2 ετών:  Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται ως μοναχικό. Το παιδί παίζει μόνο του, χωρίς να αλληλοεπιδρά σχεδόν καθόλου με τα υπόλοιπα παιδιά. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι στο στάδιο αυτό, το παιδί ανακαλύπτει από μόνο του το περιβάλλον γύρω του και προσπαθεί να κατακτήσει τις πρώτες του δεξιότητες.

2. Στην ηλικία από 2 μέχρι 2,5 ετών: Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται ως παθητικό. Το παιδί παρακολουθεί τα υπόλοιπα παιδιά να παίζουν, χωρίς όμως να αλληλοεπιδρά μαζί τους.

3. Στην ηλικία από 2,5 μέχρι 3 ετών: Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται ως παράλληλο. Κατά την περίοδο αυτή, το παιδί παίζει παράλληλα με τα υπόλοιπα παιδία, χωρίς όμως να παίζει μαζί τους.

4. Στην ηλικία των 3 μέχρι 4 ετών: Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται ως συνεταιριστικό. Κατά το στάδιο αυτό παρατηρείται αλληλεπίδραση με τα υπόλοιπα παιδιά. Αρχίζουν να αναπτύσσονται οι πρώτες φιλίες. Κατά την ηλικία αυτή τα παιδιά παίζουν σε μεικτές ομάδες ( ιδίου και διαφορετικού φύλου).

5. Στην ηλικία από 4 μέχρι 6 ετών: Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται ως συνεργατικό. Το παιδί παίζει με τα άλλα παιδιά, έχοντας κοινούς στόχους και κανόνες. Κατά το στάδιο αυτό τα παιδιά παίζουν κυρίως με παιδιά του ιδίου φύλου.

Έτσι, λοιπόν, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι όχι απλά να επιτρέψουμε στο παιδί να παίζει, αλλά να αφήσουμε τη μαγεία του παιχνιδιού να μας συνεπάρει.

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός