Πώς μπορεί ο βαθμός στον οποίο μια σωματική αναπηρία είναι εμφανής να επηρεάσει την αυτοαντίληψη, την κοινωνική ανάπτυξη και το επίπεδο ανεξαρτησίας του παιδιού;

Παιδιά με εμφανή σωματικές ή κινητικές αναπηρίες αποτελούν μια ετερογενή ομάδα όσον αφορα την αυτοαντίληψη, την κοινωνική τους ανάπτυξη και το επίπεδο ανεξαρτησίας τους. Υπάρχουν πολλές διαφορές ανάμεσα τους, οι οποίες εξαρτούνται από το είδος και το βαθμό των διαταραχών αλλά και από πολλούς άλλους παράγοντες , όπως η οικογένεια, η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση, το σχολικό και το κοινωνικό περιβάλλον κ.α.

Κάποια από τα παιδιά αυτά καταφέρνουν να προσαρμοστούν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν λόγω σοβαρών κινητικών περιορισμών. Κάποια άλλα παιδιά μπορεί να χρειαστούν περισσότερη βοήθεια για να το πετύχουν αυτό.

Για να μπορέσουν τα παιδιά με εμφανή σωματική αναπηρία να ενταχθούν μέσα στην κοινωνία πρέπει να αποκτήσουν με την κατάλληλη εκπαίδευση δεξιότητες αυτοπροσδιορισμού, μετέχοντας έτσι σαν ισότιμα μέλη στη διαδικασία βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης και απασχόλησης τους, πράγμα που θα τους βοηθήσει στην μετέπειτα πορεία της ζωής τους. Κάποια από τα παιδιά αυτά μεγαλώνοντας θα μπορέσουν να αποκατασταθούν επαγγελματικά και οικογενειακά, ενώ κάποια άλλα θα παραμείνουν στο σπίτι υποστηριζόμενα από άλλους.

Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά αυτά, να μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον ( οικογενειακό και κοινωνικό) το οποίο θα τους παρέχει υποστήριξη και κατανόηση. Τα παιδιά αυτά δεν έχουν ανάγκη την λύπηση ή τη συμπόνια. Τα παιδιά αυτά έχουν την ανάγκη να τα κατανοήσουν και να τα στηρίξουμε σε κάθε τους στάδιο.

Το οικογενειακό περιβάλλον είναι αυτό που αρχικά θα πρέπει να στηρίξει το παιδί που παρουσιάζει σωματική αναπηρία. Η οικογένεια θα πρέπει να βοηθήσει το παιδί στο να αντιληφθεί ότι δεν αποτελεί « λάθος της φύσης» και να το βοηθήσει να προσαρμοστεί με τις δικές τους ιδιαιτερότητες και δεξιότητες. Για να επιτευχθεί όμως αυτό θα πρέπει και οι ίδιοι οι γονείς του παιδιού να συμβουλευτούν κάποιο ειδικό ( ψυχολόγο), ο οποίος θα τους παρέχει στήριξη για να μπορέσουν να κατανοήσουν την κατάσταση.

Στην συνέχεια, θα πρέπει να συμβουλευτούν κάποιους ειδικούς ( παιδίατρο, εργοθεραπευτή, φυσιοθεραπευτή, εκπαιδευτικό), οι οποίοι θα τους κατευθύνουν για την προσαρμογή του παιδιού τόσο στο σχολικό, όσο και στο κοινωνικό περιβάλλον γενικότερα. 

Όσο καλύτερη είναι η συνεργασία των γονιών του παιδιού με τους ειδικούς επί του θέματος, τόσο πιο ομαλή θα είναι και προσαρμογή του παιδιού. Η εικόνα που θα αποκτήσει το παιδί για τον εαυτό του εξαρτάται από τον κοινωνικό του περίγυρο. Όσο περισσότερη στήριξη έχει το παιδί από τους γύρω του, τόση περισσότερη θα είναι και η ‘εσωτερική του δύναμη’ και η θέληση του για να πετύχει στους στόχους που θα θέσει το ίδιο στη ζωή του.

Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που έχουμε δει στην καθημερινότητα μας. Καθηγητές σε αναπηρικό καροτσάκι, κοριτσάκι το οποίο έχει ένα πόδι εκ γενετής να λαμβάνει μέρος σε διαγωνισμό χορού και άλλα άπειρα παραδείγματα. Παραδείγματα τα οποία αποτελούν μάθημα ζωής για όλους μας. Και το σημαντικότερο είναι ότι τα άτομα αυτά είναι ευτυχισμένα παρά τις σωματική τους αναπηρία.

Οι ικανότητες των ατόμων καθώς και τα όρια που τίθενται, σχετίζονται με την κοινωνική οργάνωση και όχι με την αναπηρία. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει η ίδια η κοινωνία να κατανοήσει ότι τα περισσότερα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα άτομα με σωματικές αναπηρίες και γενικότερα με ειδικές ανάγκες προέρχονται από τις αλληλεπιδράσεις που ορίζει η κοινωνική οργάνωση.

Συμπερασματικά, η αυτοαντίληψη, η κοινωνική ανάπτυξη και το επίπεδο ανεξαρτησίας του παιδιού εν συνεχεία του ενήλικα εξαρτάται από το κοινωνικό περιβάλλον του. Όσο πιο υγιές είναι το περιβάλλον που μεγαλώνει ένα άτομο με σωματικές αναπηρίες, τόσο καλύτερη θα είναι και η εικόνα που θα αναπτύξει το άτομο αυτό για τον εαυτό του και τις ικανότητες του.

   

Μαρία Χούτρη
Ειδική Παιδαγωγός