Τί είναι η αυτοπεποίθηση;

Ορισμός: Ένα αίσθημα συναισθηματικής ασφάλειας το οποίο πηγάζει από την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Είναι μια σταθερή πίστη στις δυνάμεις και τις ικανότητες μας. ( Η ερμηνεία της λέξης προέρχεται από το Webster's II New College Dictionary).

Γιατί είναι τόσο σημαντική η αυτοπεποίθηση;

Η αυτοπεποίθηση αναπτύσσεται με το χρόνο. Είναι μια στάση που φανερώνει μια θετική και ρεαλιστική εικόνα για τον εαυτό μας και για τους γύρω μας. Η αυτοπεποίθηση μαθαίνεται, δεν κληρονομείται, και αναπτύσσεται από μέσα προς τα έξω. Ο καθένας μας, κτίζει το δικό του οικοδόμημα αυτοπεποίθησης, όροφο όροφο, από τις εμπειρίες που μαζεύει στη ζωή του αλλά και το πώς αξιοποιεί αυτές ακριβώς τις εμπειρίες.

Οι γονείς οι ίδιοι παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης των παιδιών τους. Οι αντιδράσεις των γονιών φανερώνουν στα παιδιά αν εκτιμούν ή όχι τις προσπάθειες τους. Το γεγονός αυτό, με τη σειρά του, επηρεάζει τη γνώμη που σχηματίζουν τα παιδιά για  τον ίδιο τον εαυτό τους.

Ενθαρρύνοντας οι γονείς τα παιδιά να λύνουν μόνα τους τα προβλήματα και τις δυσκολίες που συναντούν, και λέγοντας "μπράβο" γι' αυτές τις προσπάθειες (όχι μόνο για τις επιτυχίες αλλά και για τις ίδιες τις προσπάθειες), τότε τα παιδιά νιώθουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Όταν τα παιδιά καταφέρνουν να λύσουν μόνα τους κάποια προβλήματα (προβλήματα βέβαια που είναι στα μέτρα των παιδιών), τότε μαθαίνουν σταδιακά να μην φοβούνται την αποτυχία.

Η κριτική και οι κατηγορίες λιγοστεύουν την αυτοπεποίθηση. Όταν μιλάμε άσχημα στα παιδιά καταστρέφουμε το αίσθημα της συναισθηματικής τους ασφάλειας και μαζί με αυτό καταστρέφουμε και την αυτοπεποίθηση τους.

Εν κατακλείδι θα ήθελα να αναφερθώ στα λόγια του Henry Ford για να προβληματιστούμε λίγο.....

"Είτε πιστεύετε ότι μπορείτε να καταφέρετε κάτι είτε ότι δεν μπορείτε, συνήθως έχετε δίκαιο"

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός



Ανάγνωση...το διαβατήριο σε ένα κόσμο μαγικό!!!

Το να καταφέρει ένα παιδάκι της Α' Δημοτικού να διαβάσει τις πρώτες του λέξεις αποτελεί γι' αυτό ένα πραγματικό άθλο!!! Μέσα από την ανάγνωση ένας καινούργιος κόσμος ανοίγετε μπροστά του, έτοιμος να τον ανακαλύψει. Όσο πιο καλά και σωστά διαβάζει ένα παιδί, τόσο πιο πολύ μπορεί να "προσέξει και να κατανοήσει" αυτό που διαβάζει.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή...

Ένας αρχάριος αναγνώστης:

• Μπορεί να αναγνωρίζει και να ονοματίζει τα γράμματα της αλφαβήτας,
• Μπορεί να κατανοήσει την έννοια 'λέξη",
• Μπορεί να βρεί τον πρώτο και τον τελευταίο ήχο σε μια λέξη,
• Μπορεί να αναγνωρίζει μια λέξη ανάμεσα σε άλλες ή σε μια πρόταση.

Όταν λοιπόν, ένας αρχάριος αναγνώστης "παλεύει" με τα γράμματα και τις συλλαβές, δεν μπορεί να δώσει προσοχή και να κατανοήσει τι ακριβώς σημαίνει αυτό που μόλις έχει διαβάσει. Αυτό συμβαίνει, γιατί όλη  η προσοχή και η ενέργεια του αφιερώνεται στην αποκωδικοποίηση των λέξεων και όχι στο νόημα τους.

Το να κατανοήσει ένας αρχάριος αναγνώστης το κείμενο που διάβασε, περνάει από στάδια. Τι μπορείτε να κάνετε για να ενισχύσετε αυτή τη δεξιότητα που προσπαθεί να κατακτήσει το παιδί σας;

Μια από τις στρατηγικές στην οποία μπορείτε να εκπαιδεύσετε το παιδί σας είναι η χρήση νοερών εικόνων κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης.  Για παράδειγμα κάντε εξάσκηση με το παιδί σας με υλικό το οποίο δεν έχει σχέση με το σχολείο. Διαλέξτε μαζί κάποιο παραμύθι, ανοίξτε το, και δείξτε τους τις εικόνες. Εξηγήστε στο παιδί ότι οι εικόνες βρίσκονται για να μας βοηθούν να "ζήσουμε" το παραμύθι μαζί με τους πρωταγωνιστές-ήρωες. Στην συνέχεια ακολουθήστε τα πιο κάτω βήματα:

1. Ξεκινήστε να διαβάζετε και σταματήστε μετά από κάποιες προτάσεις που πιστεύετε ότι σας έχουν δώσει αρκετές πληροφορίες ώστε να φτιάξετε μια εικόνα.

2. Παρουσιάστε τη δική σας εικόνα που μόλις φτιάξατε δίνοντας προσοχή και στις πέντε αισθήσεις (π.χ. πέρα από την όραση, μέσα σε αυτές τις εικόνες μπορείτε να ακούσετε  το γάβγισμα του σκύλου, να μυρίσετε το φρεσκοκουρεμένο γρασίδι κ.τ.λ).

3. Συνεχίστε το διάβασμα και σταματήστε ξανά όταν χεριάζετε. Ρωτήστε το παιδί σας, τί βλέπει, τί ακούει, ΄τι μυρίζει, τί γεύεται, τί αισθάνεται. Ενθαρρύνεται το να σας μιλήσει για το ποιες ήταν αυτές οι πληροφορίες που το βοήθησαν να φτιάξει τη συγκεκριμένη εικόνα.

4. Όταν το παιδί σας έχει πλέον εξασκηθεί αρκετά, δοκιμάστε το χρησιμοποιώντας σχολικό υλικό με σκοπό να εισάγετε αυτή τη στρατηγική στην καθημερινότητα του.

Τι περιμένετε λοιπόν; Βοηθήστε το παιδί να ταξιδέψει στο χώρο της ανάγνωσης!!! Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε το συγκεκριμένο παιχνίδι και για παιδάκια μικρής ηλικίας, για περισσότερη εξάσκηση σε θέματα προσοχής και κατανόησης.

 

 

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

Το παιδί μου πάει στην Α' Δημοτικού. Τί πρέπει να προσέξουν οι γονείς

Οι διακοπές τελειώνουν και σε λίγες μέρες το παιδί μας θα πρέπει να ανταποκριθεί σε νέες απαιτήσεις. Ένα από τα βασικότερα θέματα είναι ότι οι γονείς θα πρέπει να έρθουμε αντιμέτωποι με τα δικά μας συναισθήματα που συνήθως είναι η αγωνία, το άγχος αλλά και φόβος για το πώς το παιδί μας θα ανταποκριθεί στις νέες αυτές απαιτήσεις. Τα συναισθήματα μας αυτά, αντανακλούν στα λόγια και τις πράξεις μας και επηρεάζουν σημαντικά το παιδί μας. Θα πρέπει λοιπόν να αποφεύγουμε εκφράσεις του τύπου: "Μας περιμένει δύσκολη χρονιά", ή εκφράσεις οι οποίες προκαλούν αρνητικό κλίμα, όπως για παράδειγμα: " Τέρμα η τηλεόραση και το παιχνίδι. Από φέτος θα έχεις διάβασμα και υποχρεώσεις".

Όλα αυτά και άλλα παρόμοια σχόλια προκύπτουν από την απολύτως φυσιολογική αγωνία όλων των γονέων, όμως σίγουρα δε βοηθάνε το παιδί να δει τη νέα χρονιά με μεγάλη αισιοδοξία. Θα πρέπει λοιπόν να προσέχουμε τι λέμε μπροστά στο παιδί και τι μηνύματα περνάνε με αυτά που λέμε.
Ο βασικός στόχος λοιπόν για κάθε πρωτάκι είναι να έχει μια καλή προσαρμογή στο νέο σχολείο. Λέγοντας καλή προσαρμογή στην πραγματικότητα εννοούμε τη θετική αλληλεπίδραση του παιδιού με το νέο περιβάλλον, τα νέα πρόσωπα και τις νέες απαιτήσεις. Προκειμένου λοιπόν να υπάρξει αυτή η θετική αλληλεπίδραση θα πρέπει να προετοιμαστούμε όλοι, παιδιά και γονείς, κατάλληλα.

Αυτό λοιπόν που είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε σαν γονείς είναι να προετοιμάσουμε το παιδί μας, χωρίς υπερβολές και χωρίς να μεταφέρουμε τις δικές μας αγωνίες, για τα νέα δεδομένα.

Για παράδειγμα: «Φέτος θα είναι διαφορετικά τα πράγματα από πέρυσι, αλλά θα μάθεις πολλά καινούρια πράγματα και θα είμαι πολύ περήφανη/ος για σένα. Και αν χρειάζεσαι βοήθεια εγώ μπορώ να σε βοηθάω». Επίσης, θα πρέπει να εξηγήσουμε στο παιδί πώς θα πρέπει να φέρεται στην τάξη (π.χ. να προσέχει τη δασκάλα, να σημειώνει τις ασκήσεις κτλ.) και τι θα απαιτείται από εκείνο στο σπίτι (να γράψει τις ασκησούλες, να διαβάσει γράμματα και λεξούλες, να κάνει κτλ.).

Ακόμα, καλό θα ήταν να αναφερθούμε σε πιθανές δυσκολίες που ίσως υπάρξουν, δίνοντας πάντα θετική προοπτική. Για παράδειγμα, «Κάποιες ασκήσεις μπορεί να είναι δύσκολες και να πρέπει να προσπαθήσεις πιο πολύ από ότι σε άλλες, αλλά εσύ θα βάλεις τα δυνατά σου, αν χρειαστεί θα σε βοηθήσω κι εγώ, και στο τέλος θα τα καταφέρεις».

Είναι πολύ σημαντικό να προετοιμάσουμε το παιδί για τη μετάβαση του στη Α' Δημοτικού χωρίς άγχος. Καλό θα ήταν να μεταδώσουμε στο παιδί τη σιγουριά μας ότι όλα θα κυλήσουν υπέροχα και ότι σαν γονείς θα είμαστε δίπλα από κάθε του βήμα και θα νιώθουμε περήφανοι για τις νέες του σχολικές κατακτήσεις και εμπειρίες.

 

Εγώ απλά θα ευχηθώ στα πρωτάκια μας καλή αρχή στο νέο τους ταξίδι για μάθηση!!!

 

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

Το παιδί μου παίζει μόνο του... Είναι φυσιολογικό;

   Το παιχνίδι παίζει καθοριστικό ρόλο στην ψυχοσυναισθηματική, τη σωματική, την κοινωνική και τη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών. Μέσα από το παιχνίδι το παιδί έχει την δυνατότητα να δράσει ελεύθερα, να ζήσει σε ένα κόσμο φανταστικό που μπορεί να εξουσιάσει, να εκφράσει τα συναισθήματα του, να μάθει τον εαυτό του και τους ανθρώπους γύρω του να εξερευνήσει το περιβάλλον του. 

   Επίσης, το παιχνίδι θεωρείται συνυφασμένο με τις διαδικασίες συγκρότησης του εαυτού. Η μετάβαση από το μοναχικό παιχνίδι στο συλλογικό ή στο παιχνίδι με κανόνες, περιγράφει την πορεία από την τοποθέτηση του εαυτού σε υποθετικές καταστάσεις, μέσω της ερμηνείας κοινωνικών ρόλων, έως την τοποθέτηση του εαυτού στη θέση του άλλου με την ταυτόχρονη ερμηνεία του ρόλου του εαυτού. Μέσα από το ομαδικό παιχνίδι, καλλιεργεί ηθικές αξίες όπως την υπομονή στο να περιμένει τη σειρά του, την υποχώρηση όταν δεν μπορεί να έχει αυτό που θrέλει, τον σεβασμό προς τους φίλους του, μαθαίνει να συμβιώνει την ώρα του παιχνιδιού μέσα στα όρια που τα ίδια έχουν ορίσει. Μαθαίνει έννοιες όπως η συνεργασία, το μοίρασμα, η αυτοπειθαρχία, η εκτίμηση. Μέσω του ομαδικού παιχνιδιού το παιδί το μαθαίνει να συνυπάρχει αρμονικά με τους άλλους και να βρίσκει τρόπους επίλυσης των διαφορών συγκρούσεων που μπορούν να προκύψουν κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Καλείται να αποδεχτεί και να τηρήσει, αφού το αντίθετο θα οδηγήσει σε κάποια «ποινή».   

   Σημαντική είναι και η επίδραση που ασκεί το παιχνίδι στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Με την επιτυχία και προβολή που αποκτά το παιδί μέσω του παιχνιδιού, βελτιώνει την εικόνα για τον εαυτό του, ξεπερνά τις αναστολές του, αυξάνει την αυτοπεποίθησή του και αναπτύσσει σεβασμό για την προσωπικότητα των άλλων. Επίσης, το παιχνίδι πολλές φορές λειτουργεί λυτρωτικά σε καταστάσεις της καθημερινότητάς του που το φορτίζουν με στρες, ένταση, θυμό.

   Σε κάθε όμως ηλικία τα παιδιά παίζουν με διαφορετικό "τρόπο" ανάλογα με τη την αναπτυξιακή τους ηλικία. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα διάφορα στάδια κατάκτησης του όρου παιχνίδι ανάλογα με την κάθε ηλικία.

1. Στην ηλικία από 0-2 ετών:  Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται ως μοναχικό. Το παιδί παίζει μόνο του, χωρίς να αλληλοεπιδρά σχεδόν καθόλου με τα υπόλοιπα παιδιά. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι στο στάδιο αυτό, το παιδί ανακαλύπτει από μόνο του το περιβάλλον γύρω του και προσπαθεί να κατακτήσει τις πρώτες του δεξιότητες.

2. Στην ηλικία από 2 μέχρι 2,5 ετών: Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται ως παθητικό. Το παιδί παρακολουθεί τα υπόλοιπα παιδιά να παίζουν, χωρίς όμως να αλληλοεπιδρά μαζί τους.

3. Στην ηλικία από 2,5 μέχρι 3 ετών: Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται ως παράλληλο. Κατά την περίοδο αυτή, το παιδί παίζει παράλληλα με τα υπόλοιπα παιδία, χωρίς όμως να παίζει μαζί τους.

4. Στην ηλικία των 3 μέχρι 4 ετών: Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται ως συνεταιριστικό. Κατά το στάδιο αυτό παρατηρείται αλληλεπίδραση με τα υπόλοιπα παιδιά. Αρχίζουν να αναπτύσσονται οι πρώτες φιλίες. Κατά την ηλικία αυτή τα παιδιά παίζουν σε μεικτές ομάδες ( ιδίου και διαφορετικού φύλου).

5. Στην ηλικία από 4 μέχρι 6 ετών: Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται ως συνεργατικό. Το παιδί παίζει με τα άλλα παιδιά, έχοντας κοινούς στόχους και κανόνες. Κατά το στάδιο αυτό τα παιδιά παίζουν κυρίως με παιδιά του ιδίου φύλου.

Έτσι, λοιπόν, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι όχι απλά να επιτρέψουμε στο παιδί να παίζει, αλλά να αφήσουμε τη μαγεία του παιχνιδιού να μας συνεπάρει.

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

Ομαλή εξέλιξη στην ηλικία των 2 ετών

Σύμφωνα με τους αναπτυξιολόγους  ένα παιδάκι μέχρι τα 2 του χρόνια θα πρέπει να σημειώνει επιτυχία στις πιο κάτω δεξιότητες:

• Αντιλαμβάνεται απλές ερωτήσεις
• Απαντά με "τηλεγραφική ομιλία" π.χ 'Πού είναι ο μπαμπάς"; -"Δουλειά"
• Ραγδαία αύξηση του παθητικού και εκφραστικού λεξιλογίου (200-250 λέξεις)
• Αρχίζει να ρωτά συνεχώς!!!!
• Εμπλέκεται σε μονόλογο
• Αρχίζει να συγκεντρώνεται σε εικονογραφημένα βιβλία
• Αρχίζει να χρησιμοποιεί τις γραμματικά σωστές εκφράσεις π.χ. πληθυντικός
•  Είναι σε θέση να τραγουδά μικρά σε έκταση τραγουδάκια
• Χρησιμοποιεί το συμβολικό παιχνίδι π.χ χρήση ποτηριού για καπέλο.
• Εξερευνά τα πάντα και παντού!!!

Μαρία Χούτρη
Ειδική Παιδαγωγός
 

Πότε καταλαμβαίνουμε ότι ένα παιδάκι προδημοτικής ηλικίας έχει δυσκολίες στην Ακουστική Επεξεργασία;

Ακουστική επεξεργασία ονομάζουμε την ικανότητα να αναγνωρίζουμε, να ερμηνεύουμε και να αναλύουμε την ομιλούμενη γλώσσα. Οι ισχυρές δεξιότητες ακουστικής επεξεργασίας είναι σημαντικά στοιχεία δύο διαφορετικών δραστηριοτήτων στην τάξη: της τήρησης των οδηγιών του δασκάλου και της επιτυχούς αλληλεπίδρασης με τους συνομηλίκους.

Τα παιδιά με μειωμένες δεξιότητες ακουστικής επεξεργασίας συχνά βασίζονται σε οπτικά ερεθίσματα από τους άλλους για να τους βοηθήσουν να μαντέψουν τι να κάνουν ή πώς να συμπεριφέρονται. όσον ψάχνουν για οπτικές ενδείξεις, μπορεί να φαίνονται μπερδεμένα ή ότι αποσπάται η προσοχή τους και συχνά έχουν καθυστερημένες απαντήσεις σε προφορικές οδηγίες.

 

Συμβουλές προς τους γονείς:

• Δίνετε στο παιδί απλές οδηγίες ενός βήματος (π.χ. Ελένη, κλείσε την πόρτα σε παρακαλώ). Με τον τρόπο αυτό, το παιδί είναι πιθανότερο να επικεντρωθεί σε κάθε λέξη παρά να αγνοήσει ολόκληρη την πρόταση.
• Ζητήστε από το παιδί σας να επαναλάβει την οδηγία που του δώσατε. Με τον τρόπο αυτό, το παιδί θα πρέπει να δώσει προσοχή καθώς μιλάτε, ώστε να μπορεί να επαναλάβει με ακρίβεια την οδηγία
• Εάν το παιδί σας δεν είναι σε θέση να ολοκληρώσει την εντολή ακόμη και μετά την επανάληψη της οδηγίας, δώστε στο παιδί σας μια υπόδειξη αντί να επαναλαμβάνεται την οδηγία ( π.χ Έπρεπε να κάνεις κάτι με την πόρτα)
• Εάν το παιδί σας δεν είναι ακόμη σε θέση να ολοκληρώσει την εντολή, ακόμη και μετά τη λήψη αρκετών υποδείξεων, ακολουθείστε τη λογική συνέπεια που περιγράψατε κατά την έναρξη της δραστηριότητας.

Σε περίπτωση που το παιδί παρουσιάζει σοβαρές δυσκολίες στην Ακουστική Επεξεργασία θα πρέπει να ακολουθήσει κατάλληλα διαμορφωμένο πρόγραμμα με ασκήσεις ανάπτυξης Ακουστικής Επεξεργασίας διαμορφωμένο από ειδικό παιδαγωγό.

 

 

 

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

Πότε καταλαμβαίνουμε ότι ένα παιδάκι προδημοτικής ηλικίας έχει δυσκολίες Συγκέντρωσης

Εάν ένα παιδάκι κατά την είσοδο του στη προδημοτική τάξη παρουσιάζει τα πιο κάτω, τότε θα πρέπει να ζητήσετε την συμβουλή κάποιου ειδικού παιδαγωγού ο οποίος θα σας συμβουλέψει:

• δεν μπορεί να παρακολουθήσει κατά τη διήγηση μιας ιστορίας
• δεν μπορεί να μείνει συγκεντρωμένο σε ένα διάλογο
• δεν μπορεί να ολοκληρώσει μια δραστηριότητα με την οποία ασχολείται
• λειτουργεί συνήθως σε πολλά επίπεδα. Ενώ προσπαθεί να εκτελέσει μια εντολή η οποία του έχει δοθεί, ακούει ένα ήχο έξω από το παράθυρο π.χ μια μοτοσυκλέτα, σκέφτεται την μοτοσυκλέτα και το πού θα πάει το απόγευμα.

Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να μπορούν να παραμένουν συγκεντρωμένα σε μια δραστηριότητα και να μην αποσπάται η συγκέντρωση τους με τα διάφορα ερεθίσματα. Αν προσέξετε ότι το παιδί σας παρουσιάζει δυσκολίες στη συγκέντρωση, θα πρέπει άμεσα να ζητήσετε τη συμβουλή ειδικού.

Μαρία Χούτρη
Ειδική Παιδαγωγός

Πότε καταλαμβαίνουμε ότι ένα παιδάκι προδημοτικής ηλικίας έχει δυσκολίες στη λεπτή κινητικότητα;

Εάν ένα παιδάκι προδημοτικής ηλικίας δεν μπορεί να κάνει τα ακόλουθα:

• να κρατήσει σωστά το μολύβι
• να ελέγξει την κίνηση του μολυβιού
• να χρωματίσει στο πλαίσιο
• να μεταφέρει το περιεχόμενο ενός ποτηριού σε ένα άλλο ποτήρι
• να γυρίζει τις σελίδες ενός βιβλίου μία-μία
• να φτιάξει πύργο με τουλάχιστον 5 τουβλάκια
• να ξεκουμπώνει και να κουμπώνει κουμπιά
• να χειρίζεται με ευκολία το ψαλίδι
• να στερεώνει μανταλάκια

Οι πιο πάνω δραστηριότητες αποτελούν μέρος της ομαλής ανάπτυξης των παιδιών ηλικίας 5 ετών στον τομέα στης λεπτής κινητικότητας.

Συμβουλή προς τους γονείς: Αγαπητοί γονείς εάν παρατηρήσατε ότι το παιδί σας παρουσιάζει δυσκολία στις πιο πάνω δραστηριότητες ζητήστε τη συμβουλή ενός εργοθεραπευτή.

 

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός



 

Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

Αρκετοί γονείς και νηπιαγωγοί ανησυχούν κατά το πόσο κάποιο παιδάκι μπορεί να αποφοιτήσει από το νηπιαγωγείο και να εισαχθεί στο Δημοτικό. Ένα παιδί ενδέχεται να πάρει αναστολή φοίτησης για την Α' Δημοτικού όταν οι πιο κάτω παράγοντες υφίστανται:

• Η ικανότητα προφορικής επικοινωνίας του παιδιού δεν έχει τα χαρακτηριστικά που έχουν αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο (βλ. ομαλή εξέλιξη στην ηλικία των 5 ετών)
• Δυσκολίες στη φωνολογική ενημερότητα/ επίγνωση
• Δυσκολία στην κατανόηση και την επεξεργασία
• Δυσκολία στην ατομική φροντίδα
• Δυσκολία στην κοινωνικοποίηση
• Σοβαρά συναισθηματικού τύπου προβλήματα

Με βάση τα πιο πάνω, ξεκινώ να ανησυχώ όταν οι δυσκολίες αυτές δεν είναι παροδικές, αλλά συμβαίνουν για αρκετό χρονικό διάστημα και φαίνεται να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το παιδί.

Συμβουλή προς τους γονείς: Πεποίθηση όλων των εκπαιδευτικών και των θεραπευτών είναι ότι τα παιδιά καλύτερα να επαναλάβουν την Προδημοτική, παρά να επαναλάβουν την Α' τάξη. Είναι πολύ σημαντικό για ένα μαθητή της Α' τάξης να είναι όσο το δυνατό πιο έτοιμος για να μπορεί να παρακολουθήσει όσο το δυνατό πιο αποτελεσματικά την πορεία της τάξης του!!!

 

 

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

Ομαλή εξέλιξη στην ηλικία των 3 ετών

Σύμφωνα με τους αναπτυξιολόγους το παιδί μέχρι την ηλικία των 3 χρόνων θα πρέπει να έχει αναπτύξει τις πιο κάτω δεξιότητες- δυνατότητες:

• Αύξηση στο λεξιλόγιο (1000 λέξεις),
• Μπορεί να συντάξει προτάσεις ( 3-4 λέξεων)
• Μπορεί να ακολουθήσει πολύπλοκες οδηγίες- εντολές ( π.χ βάλε τα παιχνίδια σου στο κουτί )
• Διήγηση μικρής ιστορίας,
• Κατανοεί εκπαιδευτικές έννοιες π.χ χρώματα, σχήματα
• Μαθαίνει τραγουδάκια και ποιηματάκια
• Αντιληπτικότητα ομιλίας.

 

Συμβουλή προς τους γονείς: Περάστε δημιουργικό χρόνο με το παιδί σας!!! Κάθε στιγμή αποτελεί  ευκαιρία να βοηθήσετε το παιδί να αναπτύξει δεξιότητες. Μέσα από τα απλά και καθημερινά μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να αναπτύξει το λεξιλόγιο του. Απαντήστε στις ερωτήσεις του παιδιού με απλό και κατανοητό τρόπο. Περιγράψετε στο παιδί τι κάνετε τη δεδομένη στιγμή! Με αυτά τα απλά το παιδί μπορεί να μάθει πιο εύκολα.

 

 

 

 

 

 

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

 

Πάρτυ Γενεθλίων= Το καλύτερο μέρος ανίχνευσης Δυσκολιών Κοινωνικοποιήσης!!

Αλήθεια έχετε ποτέ παρατηρήσει το παιδί σας πώς συμπεριφέρεται όταν βρίσκεται με παιδάκια της ηλικίας του; Δεν υπάρχει καλύτερο μέρος από ένα παιδικό πάρτυ γενεθλίων! Ναι σωστά καταλάβατε! Πολλές φορές οι γονείς λόγω άγνοιας, δικαιολογούν κάποιες συμπεριφορές του παιδιού τους. Πιο κάτω παρουσιάζονται κάποιες συμπεριφορές οι οποίες θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε εάν το παιδάκι παρουσιάζει δυσκολίες στην κοινωνικοποίηση με απώτερο σκοπό να το βοηθήσουμε:

• Το παιδί επιλέγει να παίζει μόνο του,
• Δεν θέλει να πάει σε μέρη στα οποία βρίσκονται άλλα παιδιά όπως: παιχνιδότοποι, πάρκα,
• Το παιδί δεν ευχαριστιέται με την επαφή του με άλλα παιδιά,
• Αντέχει να παίζει στον ίδιο χώρο με άλλα παιδιά αλλά απλά συνυπάρχει μαζί τους χωρίς να αλληλοεπιδρά,
• Δεν παίρνει πρωτοβουλίες για παιχνίδι με τα άλλα παιδιά
• Του αρέσει να παίζει περισσότερο με ενήλικες ή παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας.

Συμβουλή προς τους γονείς: Η κοινωνικοποίηση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ομαλής ανάπτυξης των παιδιών. Μην χάνεται λοιπόν ευκαιρία! Παρατηρήστε τον τρόπο με τον οποίο το παιδί σας συμπεριφέρεται και αλληλοεπιδρά μέσα στο κοινωνικό του περιβάλλον. Μιλήστε με την/τον νηπιαγωγό του ο οποίος θα σας ενημερώσει για το πώς συμπεριφέρεται το παιδί σας στο σχολικό περιβάλλον και τις σχέσεις του με τα άλλα παιδιά της τάξης. Σε περίπτωση που παρατηρηθούν δυσκολίες στον τομέα της κοινωνικοποίησης αποταθείτε σε κάποιο ειδικό ο οποίος θα μπορέσει να διερευνήσει τους λόγους και θα βοηθήσει το παιδί.

 

 



Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

Ομαλή εξέλιξη στην ηλικία των 4 ετών

Σύμφωνα πάντοτε με τους αναπτυξιολόγους ένα παιδί στην ηλικία των 4 ετών θα πρέπει να έχει αναπτύξει τις πιο κάτω δεξιότητες και συμπεριφορές:

• Αύξηση συγκέντρωσης,
• Αύξηση λεξιλογίου (1500 λέξεις),
• Χρησιμοποιεί σύνθετες προτάσεις των 4-5  λέξεων,
• Χρησιμοποιεί κατά την ομιλία του σωστή γραμματική και συντακτικό με ανάλογους χρόνους,
• Ξεφεύγει από το εδώ και τώρα (μιλά για φανταστικά ή υποθετικά θέματα)
• Παρατηρείται εξέλιξη στο παιδικό σχέδιο
• Εμπεδώνει και αυτοματοποιεί έννοιες π.χ. προ-μαθηματικές έννοιες, χρώματα, σχήματα,
• Χρησιμοποιεί σωστά το ψαλίδι,
• Παρατηρείται ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας που απαιτείται για την γραφή,
• Χρησιμοποιεί χρονικές έννοιες π.χ. το πρωί, πριν, μετά,
• Αύξηση ανεξαρτικοποίησης,
• Μείωση εγωκεντρικού σταδίου,
• Κατάκτηση και αυτοματοποίηση των περισσότερων ήχων.

Συμβουλή προς τους γονείς: Η ηλικία του νηπιαγωγείου (2-4 ετών), αποτελεί την πιο σημαντική περίοδο στη ζωή ενός παιδιού. Το νηπιαγωγείο, ως σχολικό πλαίσιο είναι εκείνο που θα δώσει τις βάσεις της εκπαίδευσης για το παιδί. Θα του διδάξει δηλαδή, τις τεχνικές και τις δεξιότητες για να προσεγγίσει το παιδί στη συνέχεια την γνώση. Για το λόγο αυτό, η επιλογή του νηπιαγωγείου θα πρέπει να γίνεται με πολύ προσοχή.

Μερικές φορές οι γονείς, ίσως δεν δίνουν την απαραίτητη σημασία στις επισημάνσεις των νηπιαγωγών με αποτέλεσμα να μην παρέχεται στο παιδί κατάλληλη και έγκαιρη στήριξη και να επέρχονται δυσκολίες τόσο στο μαθησιακό επίπεδο του παιδιού όσο και στην αυτοπεποίθηση του. Το γεγονός αυτό θα δυσκολέψει μελλοντικά το παιδί, τόσο στις σχολικές του αποδόσεις, όσο και στο κοινωνικό του περιβάλλον.

 

 

Μαρία Χούτρη
Ειδική Παιδαγωγός

Ομαλή εξέλιξη στην ηλικία των 5 ετών (προδημοτική)

Στην ηλικία των 5 ετών το παιδί σύμφωνα με τους αναπτυξιολόγους, θα πρέπει να έχει αναπτύξει τις πιο κάτω δεξιότητες:

• Συνεχής αύξηση στο εκφραστικό λεξιλόγιο ( πάνω από 2000 λέξεις ),
• Ενασχόληση με σύνθετες μαθηματικές έννοιες (π.χ έχω 2 μήλα εάν μου δώσεις ακόμα 1 θα έχω; )
• Κατανοεί και χρησιμοποιεί πολύπλοκες έννοιες π.χ. χρονικές, χωρικές,
• Χρησιμοποιεί πολύπλοκες προτάσεις και μπορεί να διηγηθεί με σωστή οργάνωση της σκέψης μια ιστορία ή κάποιο περιστατικό,
• Απαντά ερωτήσεις με διπλό σκέλος,
• Αντιγράφει σχήματα, γράμματα, λέξεις,
• Αρθρώνει σωστά όλους τους ήχους της γλώσσας μας,
• Κατάκτηση της φωνολογικής ενημερότητας (π.χ. α όπως λέμε αστέρι)
• Αντιλαμβάνεται τη σχέση προφορικού και γραπτού λόγου,
• Είναι σε θέση να δουλέψει σε πλαίσιο ομάδας χωρίς δυσκολία.

Ο/η νηπιαγωγός του παιδιού είναι το κατάλληλο άτομο να σας ενημερώσει εάν υπάρχουν τυχόν δυσκολίες ή αδυναμίες στη επίτευξη των πιο πάνω δραστηριοτήτων/ δεξιοτήτων. Μην διστάσετε να τον/την ρωτήσετε για την πρόοδο του παιδιού σας.

Ας μην ξεχνάμε... ότι με την έγκυρη παρέμβαση μπορούμε να προλάβουμε μελλοντικές δυσκολίες κατά την είσοδο του παιδιού στο δημοτικό σχολείο!

 

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

Πώς μπορεί ο βαθμός στον οποίο μια σωματική αναπηρία είναι εμφανής να επηρεάσει την αυτοαντίληψη, την κοινωνική ανάπτυξη και το επίπεδο ανεξαρτησίας του παιδιού;

Παιδιά με εμφανή σωματικές ή κινητικές αναπηρίες αποτελούν μια ετερογενή ομάδα όσον αφορα την αυτοαντίληψη, την κοινωνική τους ανάπτυξη και το επίπεδο ανεξαρτησίας τους. Υπάρχουν πολλές διαφορές ανάμεσα τους, οι οποίες εξαρτούνται από το είδος και το βαθμό των διαταραχών αλλά και από πολλούς άλλους παράγοντες , όπως η οικογένεια, η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση, το σχολικό και το κοινωνικό περιβάλλον κ.α.

Κάποια από τα παιδιά αυτά καταφέρνουν να προσαρμοστούν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν λόγω σοβαρών κινητικών περιορισμών. Κάποια άλλα παιδιά μπορεί να χρειαστούν περισσότερη βοήθεια για να το πετύχουν αυτό.

Για να μπορέσουν τα παιδιά με εμφανή σωματική αναπηρία να ενταχθούν μέσα στην κοινωνία πρέπει να αποκτήσουν με την κατάλληλη εκπαίδευση δεξιότητες αυτοπροσδιορισμού, μετέχοντας έτσι σαν ισότιμα μέλη στη διαδικασία βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης και απασχόλησης τους, πράγμα που θα τους βοηθήσει στην μετέπειτα πορεία της ζωής τους. Κάποια από τα παιδιά αυτά μεγαλώνοντας θα μπορέσουν να αποκατασταθούν επαγγελματικά και οικογενειακά, ενώ κάποια άλλα θα παραμείνουν στο σπίτι υποστηριζόμενα από άλλους.

Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά αυτά, να μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον ( οικογενειακό και κοινωνικό) το οποίο θα τους παρέχει υποστήριξη και κατανόηση. Τα παιδιά αυτά δεν έχουν ανάγκη την λύπηση ή τη συμπόνια. Τα παιδιά αυτά έχουν την ανάγκη να τα κατανοήσουν και να τα στηρίξουμε σε κάθε τους στάδιο.

Το οικογενειακό περιβάλλον είναι αυτό που αρχικά θα πρέπει να στηρίξει το παιδί που παρουσιάζει σωματική αναπηρία. Η οικογένεια θα πρέπει να βοηθήσει το παιδί στο να αντιληφθεί ότι δεν αποτελεί « λάθος της φύσης» και να το βοηθήσει να προσαρμοστεί με τις δικές τους ιδιαιτερότητες και δεξιότητες. Για να επιτευχθεί όμως αυτό θα πρέπει και οι ίδιοι οι γονείς του παιδιού να συμβουλευτούν κάποιο ειδικό ( ψυχολόγο), ο οποίος θα τους παρέχει στήριξη για να μπορέσουν να κατανοήσουν την κατάσταση.

Στην συνέχεια, θα πρέπει να συμβουλευτούν κάποιους ειδικούς ( παιδίατρο, εργοθεραπευτή, φυσιοθεραπευτή, εκπαιδευτικό), οι οποίοι θα τους κατευθύνουν για την προσαρμογή του παιδιού τόσο στο σχολικό, όσο και στο κοινωνικό περιβάλλον γενικότερα. 

Όσο καλύτερη είναι η συνεργασία των γονιών του παιδιού με τους ειδικούς επί του θέματος, τόσο πιο ομαλή θα είναι και προσαρμογή του παιδιού. Η εικόνα που θα αποκτήσει το παιδί για τον εαυτό του εξαρτάται από τον κοινωνικό του περίγυρο. Όσο περισσότερη στήριξη έχει το παιδί από τους γύρω του, τόση περισσότερη θα είναι και η ‘εσωτερική του δύναμη’ και η θέληση του για να πετύχει στους στόχους που θα θέσει το ίδιο στη ζωή του.

Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που έχουμε δει στην καθημερινότητα μας. Καθηγητές σε αναπηρικό καροτσάκι, κοριτσάκι το οποίο έχει ένα πόδι εκ γενετής να λαμβάνει μέρος σε διαγωνισμό χορού και άλλα άπειρα παραδείγματα. Παραδείγματα τα οποία αποτελούν μάθημα ζωής για όλους μας. Και το σημαντικότερο είναι ότι τα άτομα αυτά είναι ευτυχισμένα παρά τις σωματική τους αναπηρία.

Οι ικανότητες των ατόμων καθώς και τα όρια που τίθενται, σχετίζονται με την κοινωνική οργάνωση και όχι με την αναπηρία. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει η ίδια η κοινωνία να κατανοήσει ότι τα περισσότερα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα άτομα με σωματικές αναπηρίες και γενικότερα με ειδικές ανάγκες προέρχονται από τις αλληλεπιδράσεις που ορίζει η κοινωνική οργάνωση.

Συμπερασματικά, η αυτοαντίληψη, η κοινωνική ανάπτυξη και το επίπεδο ανεξαρτησίας του παιδιού εν συνεχεία του ενήλικα εξαρτάται από το κοινωνικό περιβάλλον του. Όσο πιο υγιές είναι το περιβάλλον που μεγαλώνει ένα άτομο με σωματικές αναπηρίες, τόσο καλύτερη θα είναι και η εικόνα που θα αναπτύξει το άτομο αυτό για τον εαυτό του και τις ικανότητες του.

   

Μαρία Χούτρη
Ειδική Παιδαγωγός

Τί προκαλεί την επιθετική συμπεριφορά στα παιδιά;

Όσον αφορά την επιθετική συμπεριφορά κατά την παιδική ηλικία υπάρχουν πολλές θεωρίες και έρευνες οι οποίες έχουν προσπαθήσει να δώσουν εξηγήσεις. Για παράδειγμα, η απογοήτευση και ο θυμός είναι δύο συναισθήματα που έχουν συνδεθεί κατά καιρούς με την επιθετική συμπεριφορά. Και πάλι όμως, δεν αντιδρούν όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο όταν βιώνουν ένα ανάλογο συναίσθημα. 

Η αυστηρή και συχνή τιμωρία έχει επίσης συνδεθεί με την επιθετική συμπεριφορά. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών, όταν ένα παιδί τιμωρείται για επιθετικές συμπεριφορές, μπορεί να μειώσει την επιθετικότητα στο σπίτι, αλλά γίνεται πιο επιθετικό σε χώρους εκτός σπιτιού π.χ. στο σχολείο. Σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε επίσης, ότι γονείς οι οποίοι χρησιμοποιούν τη σωματική τιμωρία αυξάνουν σε σημαντικό βαθμό την επιθετικότητα του παιδιού τους.

Το πιο ισχυρό πρότυπο συμπεριφοράς για τα παιδιά είναι αρχικά οι γονείς. Όταν τα παιδιά παρατηρούν επιθετική συμπεριφορά στο σπίτι, είναι πιθανότερο ότι θα την μιμηθούν. Η οποιαδήποτε θετική ή αρνητική αλληλεπίδραση των μελών της οικογένειας επηρεάζει τη μάθηση της επιθετικότητας. Τα παιδιά μιμούνται τη συμπεριφορά των ενήλικων και τον τρόπο που χειρίζονται το θυμό, την λύπη ή την απογοήτευση τους.

Αν και οι γονείς και το στενό οικογενειακό περιβάλλον των παιδιών είναι τα πιο ισχυρά πρότυπα και μοντέλα συμπεριφοράς έχουν διαπιστωθεί επίσης ότι τα πρότυπα της τηλεόρασης, τα βίαια τηλεοπτικά προγράμματα και τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια συντελούν και αυτά στην επιθετική συμπεριφορά.  

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

 

Προσέγγιση ενίσχυσης εναλλακτικής επικοινωνίας - Το Γλωσσικό Πρόγραμμα ΜΑΚΑΤΟΝ

Το Πρόγραμμα ΜΑΚΑΤΟΝ είναι ένα γλωσσικό σύστημα γλωσσικής ανάπτυξης και εναλλακτικής επικοινωνίας. Σχεδιάστηκε από τη Βρετανίδα λογοπεδικό Margaret Walker το 1978, με σκοπό να παρέχει λειτουργική επικοινωνία και να ενθαρρύνει τη γλωσσική ανάπτυξη και τις δεξιότητες ανάγνωσης και γραφής μέσα από τη συνδυασμένη χρήση των χειρονομιών /«νοημάτων», των συμβόλων και της ομιλίας.

Το συγκεκριμένο Πρόγραμμα, έχει προσαρμοστεί και χρησιμοποιείται σε περισσότερες από 40 χώρες με πολύ διαφορετικούς πολιτισμούς. Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1992, μέσω του Πανελλήνιου Συλλόγου των Λογοπεδικών. Τα νοήματα που χρησιμοποιούνται από το ΜΑΚΑΤΟΝ-ΕΛΛΑΣ, προέρχονται από την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, όπως άλλωστε συμβαίνει και σε κάθε χώρα, από της οποίας την νοηματική γλώσσα των κωφών δανείζεται τα νοήματα του από το ΜΑΚΑΤΟΝ.

Σύμφωνα με το πνεύμα της πολυαισθητηριακής προσέγγισης του προγράμματος  (δηλαδή χρήση νοημάτων, συμβόλων και ομιλίας) τα σύμβολα χρησιμοποιούνται για παιδιά και ενήλικες με ή χωρίς σωματική αναπηρία, για την ανάπτυξη της δομής της γλώσσας αλλά και για την ανάπτυξη προαναγνωστικών δεξιοτήτων που θα αποτελέσουν τη γέφυρα για την επίτευξη της εφαρμογής της κλασσικής μεθόδου, ανάγνωσης, όταν αυτή κρίνεται δυνατή.     

Τα σύμβολα του ΜΑΚΑΤΟΝ παρέχουν τη δυνατότητα του άμεσου και απτού χειρισμού της γλώσσας, από τα παιδιά και τους ενήλικες που παρουσιάζουν διαταραχές στην επικοινωνία, βοηθώντας ιδιαίτερα στον τομέα της δόμησης της γλώσσας και διευκολύνοντας την κατανόηση των μερών του λόγου που την αποτελούν. Τα σύμβολα επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες χρήσης του προγράμματος ως εναλλακτικό μέσο επικοινωνίας.

Η κριτική που δέχεται το ΜΑΚΑΤΟΝ ως προς τη χρήση του σε άτομα με αυτισμό αφορά κυρίως στην ύπαρξη και χρήση των νοημάτων στην εφαρμογή του προγράμματος. Εξαιτίας της αποτυχίας της εκπαίδευσης των παιδιών με αυτισμό στη νοηματική γλώσσα, τη δεκαετία του 1980, θεωρείται ακόμη ακατάλληλη πρακτική η χρήση οποιασδήποτε μορφής κινηματικής γλώσσας με στόχο την ανάπτυξη της επικοινωνίας.

Σύμφωνα όμως με την ιδρυτή του, το ΜΑΚΑΤΟΝ, δεν είναι νοηματική γλώσσα. Είναι γλωσσικό πρόγραμμα το οποίο έχει σαν στόχο την ανάπτυξη της επικοινωνίας και του λόγου είτε ακολουθώντας την αναπτυξιακή πορεία του ατόμου, είτε βρίσκοντας εναλλακτικούς τρόπους για την προώθηση τους. Το ΜΑΚΑΤΟΝ, δεν διδάσκει νοήματα αλλά χρησιμοποιεί συμπληρωματικά τα νοήματα σε συνδυασμό με την προφορική ομιλία με κύριο στόχο την αύξηση της κατανόησης του λόγου από το άτομο με δυσκολίες στην επικοινωνία. Αν το ίδιο το άτομο βρει βοηθητική και αποτελεσματική τη χρήση των νοημάτων και τα χρησιμοποιεί κατάλληλα εξυπηρετώντας τις επικοινωνιακές του ανάγκες, τότε τα νοήματα μπορεί να παραμείνουν ως τρόπος εναλλακτικής επικοινωνίας. Στην αντίθετη περίπτωση, τα νοήματα συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται από τους επικοινωνιακούς συνεργάτες για να υποστηρίξουν την καλύτερη κατανόηση του προφορικού λόγου.       

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

Προσέγγιση ενίσχυσης εναλλακτικής επικοινωνίας- Το σύστημα PECS

Αρκετά παιδιά με αυτισμό δεν χρησιμοποιούν καθόλου λόγο. Ως επίπτωση αυτού, είναι απαραίτητο να βρούμε ένα τρόπο για να τα βοηθήσουμε να επικοινωνήσουν τουλάχιστον τις βασικές τους ανάγκες.

Το PECS (Picture Exchange Communication System- Επικοινωνιακό Σύστημα Ανταλλαγής Εικόνων), αναπτύχθηκε το 1994 από τους Bondy και Frost ως ένα συγκεκριμένο πακέτο εκπαίδευσης σε ενισχυτική εναλλακτική επικοινωνία που απευθύνεται σε παιδιά και ενήλικες με αυτισμό που δεν έχουν λόγο και άλλες επικοινωνιακές δεξιότητες προκειμένου να εκκινήσουν την επικοινωνία.

To PECS χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο Πρόγραμμα Αυτισμού του Delaware, και κέρδισε παγκόσμια αναγνώριση διότι έδωσε έμφαση στην έναρξη της επικοινωνίας ανάμεσα στα άλλα συστατικά της. .

Απώτερος σκοπός του προγράμματος είναι να μάθουν τα παιδιά πώς να κάνουν σχόλια και να απαντούν ευθέως σε ερωτήσεις.

Οι έξι φάσεις της εκπαίδευσης του PECS είναι:

• Στάδιο 1: οι μαθητές μαθαίνουν να ανταλλάσσουν μια εικόνα για κάποιο αντικείμενο ή δραστηριότητα που επιθυμούν πραγματικά.
• Στάδιο 2: χρησιμοποιώντας ακόμη μεμονωμένες εικόνες, οι μαθητές μαθαίνουν να γενικεύουν τη νέα τους δεξιότητα χρησιμοποιώντας την σε διαφορετικά μέρη, με διαφορετικούς ανθρώπους και σε διάφορες αποστάσεις.
• Στάδιο 3: οι μαθητές μαθαίνουν να επιλέγουν ανάμεσα σε δύο ή περισσότερες εικόνες για να ζητήσουν κάθε φορά κάποιο επιθυμητό αντικείμενο ή δραστηριότητα. Οι εικόνες τοποθετούνται μέσα σε ένα βιβλίο επικοινωνίας (με κρίκους και λωρίδες Velcro), όπου φυλάγονται οι εικόνες και αφαιρούνται εύκολα για επικοινωνία.
• Στάδιο 4: οι μαθητές μαθαίνουν να δομούν απλές προτάσεις πάνω σε μια αποσπώμενη βάση χρησιμοποιώντας μια εικόνα «θέλω» μαζί με την εικόνα του αντικειμένου που επιθυμούν.  Κατά το στάδιο αυτό, οι μαθητές μαθαίνουν να διευρύνουν τις προτάσεις τους προσθέτοντας επίθετα, ρήματα και προθέσεις.
• Στάδιο 5: οι μαθητές μαθαίνουν να χρησιμοποιούν το PECS για να απαντούν στην ερώτηση «τι θέλεις;».
• Στάδιο 6: κατά το στάδιο αυτό οι μαθητές διδάσκονται να κάνουν τα σχόλια όταν ερωτώνται: «Τι βλέπεις;», «Τι ακούς;» και «Τι είναι αυτό;». Μαθαίνουν επίσης να συνθέτουν προτάσεις που αρχίζουν με τις λέξεις «Βλέπω», «Ακούω», «Νιώθω» κ.τ.λ.

Το PECS διδάσκει ουσιαστικά ένα παιδί να ανταλλάσσει μια φωτογραφία/ εικόνα του επιθυμητού αντικειμένου με ένα δάσκαλο, ο οποίος ανταποκρίνεται άμεσα στο αίτημα αυτό. Δεν χρησιμοποιούνται λεκτικές προτροπές, οπότε η εκκίνηση είναι άμεση και αποφεύγεται η εξάρτηση από βοηθήματα. Στη συνέχεια τα παιδιά μαθαίνουν να διακρίνουν διάφορα σύμβολα και να τα τοποθετούν όλα μαζί προκειμένου να δομήσουν απλές «προτάσεις». Τα παιδιά διδάσκονται να κάνουν κάποια σχόλια ή να ρωτάνε άμεσα αυτό που θέλουν.

Χρησιμοποιείται συνήθως συμπληρωματικά με άλλα εκπαιδευτικά προγράμματα όπως το TEACCH, το οποίο χρησιμοποιεί εικόνες εδώ και πάρα πολλά χρόνια για να βοηθήσει τα παιδιά τα οποία δεν έχουν λόγο και αποτέλεσε ουσιαστικά το εφαλτήριο για την ανάπτυξη του PECS.



 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

Παρέμβαση στον αυτισμό μέσω του προγράμματος TEACCH

Το Πρόγραμμα TEACCH, δημιουργήθηκε από τον Eric Schopler, στο Πανεπιστήμιο στης Βόρειας Καρολίνας και έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο.    Βασικό σκοπό της εκπαίδευσης που παρέχει το TEACCH (Treatment and Education of Autistic and related Communication Handicapped Children), αποτελεί η βελτίωση των δεξιοτήτων του παιδιού σε όλους τους τομείς ανάπτυξης και η τροποποίηση του φυσικού περιβάλλοντος του παιδιού, ώστε να καταστεί «φιλικό» προς τη διαταραχή του αυτισμού (Harris et al., 2005).  Το TEACCH στηρίζεται στη χρήση δομημένης διδασκαλίας, η οποία επιτυγχάνεται μέσω της χρήσης διαφορετικών τύπων οπτικής βοήθειας, όπως τα ημερήσια προγράμματα και τα προγράμματα ατομικής εργασίας, η φυσική δόμηση του χώρου της τάξης και η οπτική δόμηση του χώρου εργασίας και των δραστηριοτήτων ( Harris et al., 2005, Smith, 1999).

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός



Χαρακτηριστικά ατόμων με αυτισμό

Ποιοτική έκπτωση στην κοινωνική επαφή:

α) έκπτωση στη χρησιμοποίηση πολλαπλών μη λεκτικών συμπεριφορών, όπως βλεμματική επαφή,

β) αδυναμία ανάπτυξης σχέσεων με συνομήλικους που να ταιριάζουν στο αναπτυξιακό επίπεδο,

γ) έλλειψη αυθόρμητης αναζήτησης για να μοιραστεί χαρά, ενδιαφέροντα ή επιδόσεις με άλλα άτομα ( π.χ έλλειψη να υποδεικνύει)

δ) έλλειψη κοινωνικής ή συναισθηματικής αμοιβαιότητας.

Ποιοτικές εκπτώσεις στην επικοινωνία:

α) καθυστέρηση ή πλήρης έλλειψη ανάπτυξης της ομιλούμενης γλώσσας ( που δε συνοδεύεται από προσπάθεια αντιστάθμισης μέσα από εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας όπως χειρονομίες ή μίμηση),

β) σε άτομα με επαρκή ομιλία, έντονη έκπτωση στην ικανότητα να ξεκινήσουν ή να διατηρήσουν μια συζήτηση με άλλους,

γ) στερεότυπή και επαναληπτική χρήση της γλώσσας ή ιδιοσυγκρασιακή χρήση της γλώσσας,

δ) έλλειψη ποικίλου, αυθόρμητους παιχνιδιού φαντασίας ή παιχνιδιού κοινωνικής μίμησης που να ταιριάζει στο αναπτυξιακό του επίπεδο.

 Περιορισμένοι, επαναλαμβανόμενοι και στερεότυποι τύποι συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων:

α) απασχόληση με έναν ή περισσότερους στερεότυπους και περιορισμένους τύπους ενδιαφερόντων που είναι μη φυσιολογικοί είτε σε ένταση είτε σε εστιασμό,

β) προφανώς άκαμπτη προσκόλληση σε συγκεκριμένες μη λειτουργικές ρουτίνες ή τελετουργίες,

γ) στερεότυποι και επαναλαμβανόμενοι κινητικοί μαννερισμοί όπως για παράδειγμα ‘’πέταγμα’’ ή συστροφή των χεριών ή των δακτύλων ή περίπλοκες κινήσεις όλου του σώματος,

δ) επίμονη ενασχόληση με μέρη αντικειμένων ( π.χ. τροχό από αυτοκινητάκι). 

Άλλα συνοδά χαρακτηριστικά των παιδιών με αυτισμό:

• Νοητική υστέρηση ( μπορεί να κυμαίνεται από ήπια εως βαθιά),

• Προβλήματα στη διατροφή, όπως να τρώνε συγκεκριμένα φαγητά ή να παρουσιάζουν τη διαταραχή Πίκα,

• Παράξενες αντιδράσεις σε αισθητηριακά ερεθίσματα. Για παράδειγμα, μπορεί να μη δείχνουν ότι νιώθουν πόνο, να αντιδρούν υπερβολικά σε θορύβους, στο φώς ή όταν τα ακουμπάνε,

• Ανωμαλίες στην ανάπτυξη των γνωστικών λειτουργιών. Έχουν βασικές αδυναμίες στις λεκτικές ικανότητες τους, ενώ είναι πιο αναπτυγμένες οι μη λεκτικές,

• Διάφορα συμπεριφορικά συμπτώματα, όπως είναι η υπερκινητικότητα, η παρορμητικότητα, και η αυτο-τραυματική συμπεριφορά, όπως είναι το κτύπημα του κεφαλιού, ή το δάγκωμα των χεριών και των δακτύλων,

• Ακατάλληλες συναισθηματικές αντιδράσεις, όπως γέλιο, κλάμα και ξεφωνητό χωρίς λόγο,

• Έλλειψη φόβου για καταστάσεις πραγματικού κινδύνου και έντονη φοβία σε καταστάσεις ή αντικείμενα που δεν είναι επικίνδυνα,

• Στα στάδιο της εφηβείας ή της ενήλικης ζωής είναι πιθανό να αναπτύξουν κατάθλιψη λόγω του ότι μπορεί μπορεί να αντιληφθούν το ‘πρόβλημα’ τους και τις δυσκολίες που τους προκαλεί,

• Μπορεί να έχουν ένα συγκεκριμένο ενδιαφέρον σε κάποια δραστηριότητα στην οποία να έχουν γίνει ‘ειδικοί’.

 Πώς βοηθούνται τα παιδιά με αυτισμό / παρεμβάσεις:

Καμία θεραπεία δεν μπορεί να ανατρέψει την πορεία του αυτισμού. Υπάρχουν όμως, μέθοδοι που βοηθούν στη μείωση των συμπτωμάτων και στην καλύτερη προσαρμογή του παιδιού.

Τα αυτιστικά παιδιά με υψηλή νοημοσύνη και προφορικό λόγο μπορεί να επωφεληθούν από μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, για να αντιμετωπίσουν διάφορα προβλήματα, όπως φοβίες, εμμονές ή να προσφορά στήριξης προς την οικογένεια.

Ειδικά δομημένα προγράμματα μπορούν να μάθουν στα παιδιά βασικές δεξιότητες. Μπορούν να μάθουν να αυτό- εξυπηρετούνται, να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες, πώς να συναναστρέφονται και να επικοινωνούν με τον κοινωνικό τους περίγυρο, πώς να εκφράζουν σωστά τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους, πώς να μάθουν να εκφράζουν και να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα τους. Επίσης, προγράμματα προ-επαγγελματικής κατάρτισης, μπορούν να μάθουν σε αυτά τα παιδιά δεξιότητες εργασίας.

Φαρμακευτική αγωγή, μπορεί να χορηγηθεί σε περιπτώσεις επιθετικής αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς, για επιληπτικούς σπασμούς και την υπερκινητικότητα. Δεν πρέπει να είναι ποτέ μοναδικό μέσω θεραπευτικής αγωγής, αλλά πάντοτε μέρος ενός περιεκτικού και εξατομικευμένου προγράμματος.

Μέσα από αυτή την εξατομικευμένη βοήθεια από ειδικούς ψυχολόγους και ειδικούς παιδαγωγός μπορούν τα αυτιστικά παιδιά να λειτουργούν καλύτερα στο περιβάλλον τους.  

 

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική Παιδαγωγός

Πώς θα καταλάβετε ότι το παιδί σας έχει δυσαριθμησία;

Πώς θα καταλάβετε ότι το παιδί σας έχει δυσαριθμησία;

 

Αν παρατηρήσετε κάτι από τα παρακάτω, καλό είναι να αναζητήσετε επιστημονική βοήθεια:

• Δυσκολία σε απλές μαθηματικές πράξεις. Δεν μπορεί αν χρησιμοποιήσει σωστά ούτε τα δάχτυλα του για να κάνει πρόσθεση και αφαίρεση. Χρειάζεται πολύ χρόνο για να απαντήσει ακόμα και σε μια απλή πράξη.
• Δυσκολία προσανατολισμού στο χώρο. Μπερδεύει το δεξιά με το αριστερά.
• Δυσκολία στην αντίληψη μεγεθών και ποσοτήτων.
• Δυσκολία στη διαχείριση και την κατανόηση του χρόνου. Μοιάζει σαν να μην έχει την αίσθηση του χρόνου! – Αδυναμία εκμάθησης της ώρας.
• Αδυναμία να μάθει την προπαίδεια.
• Αδυναμία να κάνει αυτόματα πράξεις (δεν γίνεται δηλαδή η αυτοματοποίηση των πράξεων π.χ. 2+2, 3+2, 5+1 )δεν απαντά αμέσως, χρειάζεται σκέψη και συχνά κάνει και λάθη!
• Δυσκολία στην εκμάθηση και χρήση των νομισμάτων.
• Δεν δίνει σημασία στα μαθηματικά σύμβολα. Μπερδεύει τις πράξεις, π.χ. κάνει πρόσθεση αντί για αφαίρεση.
• Αδυναμία στη λύση προβλημάτων.
• Αδυναμία σειροθέτησης αριθμών π.χ. να βάλει τους αριθμούς από τον μεγαλύτερο στο μικρότερο.

 

 

Συμβουλή: Όταν οι δυσκολίες είναι πολλές, καλό είναι να απευθύνεστε στους ειδικούς για παρέμβαση ειδικής αγωγής, ώστε το παιδί να βοηθηθεί και οι δυσκολίες να μειωθούν. Να θυμάστε πάντοτε ότι οι πολύωρες προσπάθειες μάθησης αλλά και οι φωνές δεν βοηθούν παρά μόνο αγχώνουν το παιδί!!

 

Μαρία Χούτρη

Ειδική παιδαγωγός

Ενημερωτικό φυλλάδιο για ανάπτυξη δεξιοτήτων

Αγαπητοί γονείς,
Αρχικά να σας αναφέρω ότι το κάθε παιδάκι έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης, γεγονός το οποίο δεν πρέπει να αγχώνει τους γονείς. Εάν ένα παιδάκι έχει τα σωστά ερεθίσματα τότε ο ρυθμός της ανάπτυξης του μπορεί να επιταχυνθεί περισσότερο, απ’ ότι σε ένα παιδί το οποίο δεν δέχεται τα σωστά ερεθίσματα. Ο παιδίατρος σας και η νηπιαγωγός- παιδαγωγός του παιδιού σας μπορούν να σας καθοδηγήσουν και να σας συμβουλέψουν.
Στην συνέχεια σας παραθέτω μερικά παραδείγματα από δραστηριότητες οι οποίες βοηθούν τα παιδιά να αναπτυχθούν στον κινητικό τομέα.

Κινητικός τομέας:

Όταν αναφερόμαστε στον κινητικό τομέα εννοούμε:

α) την αδρή κινητικότητα: Αναφερόμαστε δηλαδή με πιο απλά λόγια, στις κινήσεις που κάνει το παιδί, για να μετακινηθεί, να μπουσουλήσει, να περπατήσει, να τρέχει, να πηδήξει, να ανεβεί ή να κατέβει μια σκάλα, να ρίξει κάποιο αντικείμενο κ.τ.λ.

Στόχος μας σε αυτό τον τομέα είναι να βοηθήσουμε τα παιδάκια μας μέσα από δραστηριότητες να αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες γνωρίζοντας έτσι το σώμα τους αλλά και τις ικανότητες τους.

Μερικά παραδείγματα:

Βάζουμε μουσική και αφήνουμε τα παιδάκια αρχικά να χορέψουν ελεύθερα στο χώρο. Στη συνέχεια λέμε στα παιδάκια να χορέψουν σε ζευγαράκια. Μπορούν άραγε να το πετύχουν αυτό;

Όλοι μας έχουμε παίξει το « Γύρω γύρω όλοι». Με αυτό τα παιδάκια μαθαίνουν να κάνουν πλάγια βήματα, να συντονίζονται με τα υπόλοιπα παιδάκια αλλά και να κάνουν βαθιά καθίσματα, για ενδυνάμωση των μυών του ποδιού.

Έτσι λοιπόν,

Χορέψτε…

Βάλτε μουσική και διασκεδάστε το!!! Ζητήστε από το παιδί να μιμηθεί τις φιγούρες σας!!!

Κάντε μαζί τις δουλειές του σπιτιού…

Δραστηριότητες που απαιτούν σπρώξιμο, τραβήγματα και έντονη δράση ξυπνούν τους μύες και τις αρθρώσεις!!

Ας καθαρίσει με την ηλεκτρική σκούπα το χαλί του δωματίου του ή να τοποθετήσει τα μανταλάκια στα φρεσκοπλυμένα ρούχα!

Οι δουλειές δεν τελειώνουν! Αφήστε το παιδί να συμμετέχει ενεργά!!

β) την λεπτή κινητικότητα: η οποία ορίζεται ως η ικανότητα του ατόμου να χρησιμοποιεί μικρές μυϊκές ομάδες για ελεγχόμενες κινήσεις και ιδιαίτερα για τον χειρισμό αντικειμένων. Οι δεξιότητες λεπτής κινητικότητας είναι απαραίτητες για να μπορεί το παιδί να χειρίζεται σωστά και ανεξάρτητα το κουτάλι και το πιρούνι, να βάζει και να βγάζει τα παπούτσια του, να ζωγραφίζει και να παίζει. Είναι δεξιότητες οι οποίες βοηθούν σημαντικά το παιδί στα πρώτα του μαθησιακά βήματα στο σχολείο όπως για παράδειγμα το γράψιμο.

Έτσι λοιπόν,

Τσαλακώστε μαζί χαρτιά που δεν χρειάζεστε!!!

Κολλήστε μαζί εικόνες με αυτοκόλλητα!!

Αφήστε το παιδί να φάει μόνο του χρησιμοποιώντας κουτάλι δεν πειράζει εάν λερωθεί!!!

Φτιάξτε σπιτική πλαστελίνη και δείξετε στο παιδάκι σας πώς να φτιάξει μπαλίτσες!!!

Ζωγραφίστε χρησιμοποιώντας χοντρά μολύβια και μαρκαδόρους!!!

Αυτά τα μικρά και καθημερινά μπορούν να βοηθήσουν τα παιδάκια μας να αναπτύξουν δεξιότητες στον κινητικό τομέα! Περισσότερα παραδείγματα όσον αφορά τον κινητικό τομέα αλλά και τους άλλους τομείς ανάπτυξης θα σας δίνονται εβδομαδιαία!

Καλό παιχνίδι και ας μην ξεχνάμε…

ότι τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα παίζοντας !!!

Ειδική παιδαγωγός: Μαρία Χούτρη

Ποιά είναι η φυσιολογική ανάπτυξη στα παιδιά

              Φυσιολογική ανάπτυξη από τη βρεφική ηλικία

Ανησυχία κάθε γονέα αποτελεί η ανάπτυξη του παιδιού του. Ο κάθε γονέας ανησυχεί εάν το παιδί του αναπτύσσεται φυσιολογικά, και ειδικότερα στις περιπτώσεις όπου παρατηρείται καθυστέρηση στο γλωσσικό τομέα και στη βάδιση, όταν το παιδί επιδεικνύει συμπεριφορά η οποία δεν συνάδει με την ηλικία του, είτε ακόμα και σε περιπτώσεις όπου το παιδί χάσει ικανότητες τις οποίες είχε κατακτήσει προηγουμένως.
Για την εκτίμηση των αναπτυξιακών ικανοτήτων, υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια διεθνώς αποδεκτά.
Για την αναπτυξιακή εκτίμηση έχουν οριστεί από τους αναπτυξιολόγους, ηλικίες ελέγχου συνήθως στις 6 εβδομάδες, 8 και 18 μήνες και σε ηλικία 2.5 , 4 και 5ετών. Στις ηλικίες αυτές ελέγχονται ικανότητες που θα πρέπει να έχουν αποχτηθεί στον μέσο όρο των παιδιών. Η καθυστέρηση σε αυτές τις ηλικίες, σε συνδυασμό με περιβαλλοντικούς, γενετικούς και βιολογικούς παράγοντες μας θέτει σε επιφυλακή και αποτελεί κριτήριο για την χορήγηση ειδικότερων αναπτυξιακών δοκιμασιών που πιθανό να μας οδηγήσουν στη διάγνωση αναπτυξιακών διαταραχών όπως ο αυτισμός, η διάχυτη αναπτυξιακή καθυστέρηση, μαθησιακές δυσκολίες κ.τ.λ.
Ο έλεγχος όμως επεκτείνεται και σε μεγαλύτερες ηλικίες καθώς ήπιες αλλά σημαντικές διαταραχές μπορεί να διαφεύγουν της προσοχής γονέων, εκπαιδευτικών αλλά και ιατρών ενώ η ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη έχει κυρίαρχη θέση καθώς πλησιάζουμε στην εφηβεία.
Η έγκαιρη ανίχνευση και η πρώιμη παρέμβαση ακόμα και σε απλές περιπτώσεις οδηγεί σε πολύ καλά αποτελέσματα, μείωση του άγχους τόσο της οικογένειας αλλά και του παιδιού ενώ βοηθά ταυτόχρονα στην διαπίστωση και στην χρήση όλων των δυνατοτήτων του παιδιού τόσο σε ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο όσο και σε γνωστικό.
Η ανίχνευση από τον αναπτυξιολόγο και τον ειδικό παιδαγωγό καταστάσεων από την βρεφική και προσχολική ηλικία οδηγεί σε μεγαλύτερη σχολική απόδοση και επιτυχία και κατάρτιση κατάλληλων σχολικών προγραμμάτων.
Στη συνέχεια σας παραθέτω τις ικανότητες-δεξιότητες τις οποίες αποκτούν τα παιδιά από τη βρεφική μέχρι την παιδική ηλικία:
-Στις 6 εβδομάδες θα παρατηρήσουμε συνήθως το πρώτο χαμόγελο όταν η μαμά του μιλάει ενώ αρχίζει να χρησιμοποιεί το κλάμα ως μέσο επικοινωνίας αλλάζοντας τη χροιά και τον τόνο. Το βρέφος αντιδρά στους ήχους.
-Στους 8 μήνες αντιλαμβάνεται καλύτερα τα μέρη του σώματός του και παίζει με τα χέρια και τα πόδια του. Γυρίζει μόνο του από την ύπτια στην καθιστή θέση ενώ μπορεί να κάθεται για λίγο χωρίς υποστήριγμα, στηρίζει ήδη από τον 4 μήνα το κεφάλι του και το συγκρατεί. Αρχίζει να συνδυάζει δύο συλλαβές όπως «μπα-μπα», αναγνωρίζει την μητέρα του και δείχνει τα συναισθήματά του. Μπορεί να μεταφέρει αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο και να κρατά σε κάθε χέρι ένα κύβο ταυτόχρονα και προσπαθεί να πιάσει τα παιχνίδια που βρίσκονται μακρυά του. Μπορεί επίσης να εντοπίζει με τα μάτια τον ήχο, να προσανατολίζεται προς αυτόν και να παρατηρεί την πορεία ενός αντικειμένου που έπεσε στο πάτωμα.
Συχνά οι γονείς ρωτάνε: Πότε θα περπατήσει; Συνήθως στους 10 μήνες αρχίζει να έρπει με την κοιλιά, να μπουσουλάει ενώ μπορεί να στέκεται όρθιο συγκρατούμενο. Στους 12 μήνες σηκώνεται όρθιο από την καθιστή θέση κρατώντας από τα έπιπλα και κάνει λίγα βήματα μόνο του. Ο μέσος όρος των παιδιών αρχίζει να περπατάει καλά στους 15 μήνες και στους 18 δεν τον προλαβαίνεται καθώς αρχίζει να τρέχει και να ανεβαίνει σκαλιά, σκαρφαλώνει. Κα΄τα την περίοδο αυτή, απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή από τους γονείς μια που είναι πλέον στην επικίνδυνη ηλικία για ατυχήματα. Η ισορροπία αναπτύσσεται καλύτερα περίπου στα 3 έτη οπότε και μπορεί να ισορροπεί για λίγο και στο ένα πόδι αλλά και να κάνει ποδήλατο με βοηθητικές ρόδες.
Όσον αφορά την ερώτηση: Πότε θα μιλήσει; Ήδη όπως αναφέραμε μπαμπαλίζει από τους 8 μήνες ενώ σε ηλικία 1 έτους λέει πλέον μια-δυο λέξεις με νόημα όπως γιαγιά, νερό. Σε ηλικία 15 μηνών λέει 4-5 λέξεις καθαρά ενώ στους 18 μήνες το λεξιλόγιο του έχει αυξηθεί. Στα 2 χρόνια χρησιμοποιεί ρήματα και αντωνυμίες ενώ συνδυάζει λέξεις. Στα 2.5 χρόνια περιμένουμε να λέει μικρές φράσεις με 3-4 λέξεις και να γνωρίζει το όνομά του. Στα 3 έτη μιλά πλέον άνετα απαντάει σε ερωτήσεις ενώ χρησιμοποιεί πληθυντικό και χρόνους και σιγά-σιγά μπαίνει στην φάση των πολλών ερωτήσεων.
Ακόμα ένα ερώτημα που θέτουν οι γονείς είναι: Πότε θα τρώει μόνο του και οι χειρισμοί γίνονται πιο ώριμοι; Από την ηλικία των 15 μηνών περιμένουμε να πίνει μόνο του από το ποτήρι με τα δύο χέρια. Μετά τους 18 μήνες μπορεί να τρώει με σχετική άνεση με το κουτάλι (αν και λερώνεται). Σε ηλικία 2 ετών μπορεί να βγάζει τα ρούχα του και να γυρίζει τα χερούλια. Τρώει μόνο του με πηρούνι και κουτάλι σε ηλικία περίπου 3 ετών και μπορεί πλέον να αντιγράφει κύκλο και σταυρό, δοκιμασίες που απαιτούν συντονισμό κινήσεων, λογική και οργάνωση δείχνοντας την οπτικοκινητική του ωρίμανση. Ταυτόχρονα διακρίνει πλέον και την διαφορά μεγεθών, μικρό-μεγάλο.
Ένα ερώτημα που ανησυχεί αρκετά πολλούς γονείς αφορά την τουαλέτα. Τουαλέτα ζητάει ήδη από τα 2 έτη και ειδοποιεί ενώ στα 3 έτη περιμένουμε να ελέγχει πλέον τους σφιγκτήρες του και την νύκτα. Προβλήματα ενούρησης ή/και εγκόπρισης μπορεί να παρουσιαστούν λόγω πολυπαραγοντικών διαταραχών σε κάθε ηλικία.
 Αγαπητοί γονείς, το κάθε παιδάκι έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης αλλά εάν μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον το οποίο του δίνει τα κατάλληλα ερεθίσματα τότε ο ρυθμός ανάπτυξης μπορεί να επιταχυνθεί. Ο διαφορετικός ρυθμός ανάπτυξης σε κάθε παιδάκι δεν θα πρέπει να αγχώνει τους γονείς.
Σε περίπτωση που διακρίνεται κάποια δυσκολία στην κατάκτηση δεξιοτήτων του παιδιού σας μιλήστε με κάποιο ειδικό ο οποίος θα σας κατευθύνει και θα σας συμβουλέψει.

Ειδική Παιδαγωγός: Μαρία Χούτρη